Voormalig president Donald Trump ondermijnde tijdens zijn regering systematisch de integriteit van het ministerie van Justitie (DOJ) en maakte er een instrument van persoonlijke en politieke vergelding van. Dit was niet alleen een kwestie van beleidsveranderingen; het was een doelbewuste ontmanteling van institutionele waarborgen, waarbij loyaliteit boven wettelijke normen werd gesteld en de federale wetshandhaving werd bewapend tegen vermeende vijanden. De gevolgen reiken verder dan individuele gevallen, waardoor het vertrouwen van het publiek wordt uitgehold en een gevaarlijk precedent wordt geschapen voor toekomstige regeringen.
De eerste golf: loyaliteit boven de wet
Vanaf de eerste dag installeerde Trump bondgenoten als Pam Bondi als procureur-generaal, wat een duidelijke verschuiving in de prioriteiten aangaf. Bondi’s memo-blitz op de eerste dag stopte de handhaving van anti-corruptiewetten, waarbij de agenda van de president voorrang kreeg boven constitutionele principes. Dit was niet alleen maar bureaucratisch manoeuvreren; het was een flagrant signaal dat de DOJ zou opereren als een verlengstuk van het Witte Huis, en niet als een onafhankelijke handhaver van de wet. De gratieverlening aan de opstandelingen van 6 januari onderstreepte deze minachting voor verantwoordelijkheid nog eens. Aanklagers die jarenlang aan deze zaken hebben gewerkt, kregen feitelijk te horen dat hun werk niets betekende.
De zuivering en gepolitiseerde vervolgingen
De regering stopte niet bij beleidswijzigingen. Beroepsadvocaten werden ontslagen, overgeplaatst of gedwongen af te treden omdat ze weigerden te buigen voor politieke druk. De zaak van Elizabeth Oyer, een gratieadvocaat die opnieuw is toegewezen aan dierenarts Mel Gibson voor gratie op basis van vermeende persoonlijke banden met Trump, is een voorbeeld van deze meedogenloosheid. Toen Oyer weigerde gratie te verlenen vanwege Gibsons geschiedenis van huiselijk geweld, werd ze onmiddellijk ontslagen. Dit was geen geïsoleerd incident; het was een patroon van intimidatie en vergelding tegen degenen die het waagden ethische normen hoog te houden.
Burgerrechten onder vuur
Zelfs ogenschijnlijk onpartijdige divisies zoals de Civil Rights Division waren gecorrumpeerd. De “Firefighter Cases” in Georgië, waar zwarte sollicitanten systematisch posities werden ontzegd vanwege discriminerende aanwervingspraktijken, illustreren de omvang van deze schade. Toen het DOJ de zaak probeerde te seponeren, eiste procureur-generaal Bondi dat de situatie expliciet werd omschreven als omgekeerde discriminatie, waardoor de brandweer effectief werd beschermd tegen aansprakelijkheid. De weigering van beroepsadvocaten om deze verdraaide grondgedachte te onderschrijven benadrukt de interne weerstand, maar ook de druk waarmee ze te maken kregen.
Toewijzing van middelen als wapen
Trump heeft de DOJ verder bewapend door middelen te verleggen naar immigratiehandhaving, en mankracht te ontdoen van kritieke gebieden zoals witteboordencriminaliteit, nationale veiligheid en uitbuiting van kinderen. Dit was niet alleen maar een verschuiving van de focus; het was een strategische verzwakking van de wetshandhavingscapaciteiten op gebieden die niet strookten met de prioriteiten van de regering. FBI-agenten werden uit langetermijnonderzoeken gehaald om zich te concentreren op immigratieonderzoek, waardoor ernstigere misdaden onderbelicht bleven.
De cyclus van vergelding
Het meest alarmerende aspect van Trumps DOJ-erfenis is de normalisering van politieke inmenging en de dreigende dreiging van toekomstige vergelding. Sommige functionarissen bespraken openlijk het opstellen van lijsten van ‘carrièremensen’ die in de volgende regering ter verantwoording moesten worden geroepen, wat een teken was van de bereidheid om de DOJ op dezelfde manier te bewapenen. Deze tit-for-tat-mentaliteit dreigt te ontaarden in een zelfdestructieve cyclus, waardoor de rechtsstaat wordt ondermijnd en het vertrouwen van het publiek onherstelbaar wordt uitgehold.
De erosie van de stabiliteit
De gemiddelde Amerikaan voelt misschien niet onmiddellijk de gevolgen van een gepolitiseerd DOJ, maar de gevolgen op de lange termijn zijn diepgaand. De stabiliteit van het recht, een hoeksteen van de Amerikaanse welvaart en het sociale welzijn, wordt ondermijnd wanneer presidenten willekeurig federale wetshandhaving kunnen inzetten tegen hun tegenstanders. Zodra de scheiding tussen het Witte Huis en het DOJ is verbroken, wordt het systeem kwetsbaar voor misbruik en wordt de kans dat gewone burgers uiteindelijk het doelwit zullen worden dramatisch groter.
De schade die het DOJ van de regering-Trump heeft aangericht, is niet louter een kwestie van wangedrag uit het verleden; het is een waarschuwing voor de kwetsbaarheid van democratische instellingen en de gevaren van ongecontroleerde uitvoerende macht. De rechtsstaat is geen spel, en de achteruitgang ervan bedreigt de fundamenten van de Amerikaanse samenleving.
